aranes.org

Es una nòva malaürosa que confirma lo cambiament environamental que lo patís uèi la planeta. Lo sistèma de circulacion atlantic d’aiga a perdut de fòrça dempuèi 1850 e ara es al nivèl mai bas dempuèi los darrièrs 1600 ans. Dins lo futur pròche se poiriá trencar definitivament en cambiant lo clima d’America, d’Euròpa e d’Africa, en mai d’una creissença mai granda del nivèl de la mar.
 
Lo corrent de l’Atlantic nòrd es un sistèma de circulacion maritim qu’envia d’aiga cauda del golf de Cariba estant fins a l’Euròpa occidentala. Ailà l’aiga s’enfonza pr’amor de son pes e arriba en Antartida abans de tornar en mar Cariba. Ara, totun, un nòu estudi confirma que los cambiaments començan d’èsser trop importants.
 
L’estudi es estat fach pel Collègi Universitari de Londres e l’Institut Oceanografic Woods Hole: las pròvas de l’afebliment de la circulacion d’aquel corrent son claras. Es al nivèl mai bas dempuèi los darrièrs 1600 ans. Se contunha atal, poiriá provocar de cambiaments dins los climas american, europèu e african lèu.
 

Un corrent clau per l’environament
 
Lo Corrent d’Atlantic Nòrd a un ròtle clau dins lo clima mondial. L’estudi, publicat dins la revista Nature, confirma qu’auriá pas cambiat abans la Pichona Edat del Glaç. Tornèt cambiar quand aquela edat finiguèt en 1850. E ara torna cambiar, e lèu. “Comencèt de s’escalfar après la fin de la Pichona Edat del Glaç, en 1850 –çò diguèt David Thornalley, del Collègi Universitari de Londres–. Aquò foguèt atal pr’amor que i aviá fòrça mai de glaç e glacièrs sus la Tèrra. Amb la fonda del glaç del Pòl Nòrd i a de mai en mai d’aiga freda dins lo corrent, que laissa pas l’aiga cauda s’enfonzar”.
 
Per far l’estudi, los scientifics an analisat la talha dels sediments tombats al fons de l’ocean en causa del corrent. Se son grands, lo corrent es fòrt. E la resulta mòstra que lo corrent es un 20% mai flac que fa 150 ans.
 
“Lo Corrent d’Atlantic nòrd es fòrça mai flac que pensàvem –çò confirmèt Joan Robson, coautor de l’estudi–. Los cambiaments qu’avèm detectats son tròp importants. Fins ara aquò èra pas estat detectat benlèu perque ara i a mens de glaç o perque la fonda del glaç del Pòl Nòrd es contunha”.
 
En mai d’aquò, un autre estudi fach per l’Institut de Recèrca de l’Impacte sul Clima de Postdam a analisat las donadas de la temperatura de la superfícia de la mar dins la region e tanplan confirma que lo corrent pèrd de fòrça dempuèi 1950 e mai lèu encara en rason del cambiament environamental. Ambedós estudis confirmarián doncas que la situacion del Corrent d’Atlantic Nòrd es ara critica e que las perspectivas son pas bonas.
 
“Avèm dos faches comuns– çò contunhèt Thornnalley–: la fin de la Pichona Edat de Glaç e uèi lo jorn. Son d’epòcas de clima mai caud e de fonda del glaç. E aquò contunharà atal pr’amor de las emissions de dioxid de carbon”.(Legissètz la seguida).

 
Aqueste article es  publicat dins Sapiéncia, la revista occitana de divulgacion scientifica, amb la quala Jornalet a un acòrdi de cooperacion. Podètz legir l’article entièr aicí.

L’organizacion armada ÈTA se dissolverà de biais imminent, çò rapòrta Euskal Telebista. La dissolucion se materializarà durant la primièra setmana del mes de mai amb un parladís al Bascoat N…

Dimars passat, lo president francés, Emmanuel Macron, vesitèt pel primièr còp lo Parlament Europèu a Estrasborg (Alsàcia). I anèt per i liurar sa vision de l’avenir e d’Euròpa e foguèt aplaudit mas tanben deguèt escotar de criticas. De soslinhar la que venguèt de l’eurodeputat ecologista bèlga Philippe Lamberts.

Sus un ton virulent, Lamberts critiquèt “l’accion en França” de Macron que “malmena la devisa «Libertat, egalitat, fraternitat»” amb la venda d’armas, lo nuclear, l’expulsion de Kernitron al Lann, los camps de migrants, las assignacions a residéncia. Lambert demostrèt ponch per ponch las contradiccions entre çò que lo president francés ditz e çò que fa. “De considerar d’èssers umans coma «res» es permetre de lor far patir que que siá, e aquò o acceptarem pas jamai”, çò apondèt lo deputat bèlga.

Ansin, Lamberts tornèt prene l’expression de Macron “los primièrs de la cordada” facha en 2017 per definir los que reüssisson, e li ofriguèt coma present una còrda d’escalada. “Avètz pres costuma d’ofrir als vòstres òstes un present simbolic, permetètz-me de far la meteissa causa”, çò diguèt Lambert en precisant que “dins nòstras societats aquela còrda existís pas pus: los rics s’enriquisson, las classas mejanas estagnan e se precarizan del temps que los pus fragils son abandonats a lor sòrt”, çò precisèt.

La violenta responsa de Macron

La responsa de Macron montèt lo ton mai encara. “Podètz tenir de prepauses d’estrada car avètz lo confòrt d’aqueste salon. En nom del respècte qu’ai per aqueste Parlament, vos pòdi pas daissar dire de bestiesas e contraveritats”, çò respondèt lo president francés.

Vaicí lo vidèo de l’intervencion de Lamberts e la responsa de Macron:

Solidaritat internacionalista entre Galícia e Corsega

Tanben conven de remarcar que, durant la meteissa sesilha, una eurodeputada galèga, Ana Miranda, despleguèt una bandièra còrsa davant Macron per tal de protestar contra la politica del president francés envèrs Corsega. D’efièch, Emmanuel Macron refusa d’escotar la demanda del govèrn còrs, que vòl l’oficialitat de la lenga insulara e l’autonomia per son illa.